MTA, Çankırı Kurşunlu’da jeotermal sondaj planlıyor

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA), Çankırı ili Kurşunlu ilçesi Yeşilöz Köyü’nde jeotermal kaynak arama amacıyla bir sondaj çalışması gerçekleştirmeyi planlıyor. ARA.18.00.2023.JEO.4 numaralı ruhsat sahasında yer alan 4 numaralı parselde yapılması öngörülen proje için hazırlanan Proje Tanıtım Dosyası (PTD), Çankırı Valiliği’ne sunuldu ve Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) süreci resmen başlatıldı.

Toplam 4.545 hektarlık ruhsat sahasının 3.762 m²’lik bölümünü kapsayan çalışmada, 1500 metre derinliğinde tek bir jeotermal sondaj kuyusu açılması planlanıyor. Sondaj, şahıs mülkiyetinde yer alan alanda gerçekleştirilecek ve öncesinde ilgili kamu kurumlarından gerekli izinler alınacak. Faaliyet süresince üç vardiya halinde toplam 36 personel görev yapacak.

Sondaj Derinliği, Jeolojik Yapı ve Hedef Rezervuar

Sondaj lokasyonu, MTA tarafından 2024 yılında yürütülen Orta Anadolu Jeotermal Enerji Aramaları Projesi kapsamındaki jeolojik, jeofizik ve jeokimyasal etütler doğrultusunda belirlendi. Çalışma sahasında yüzeyden derine doğru şu birimler yer almaktadır:

• Alt Triyas yaşlı Karakaya Formasyonu (TRk)
• Jura-Kretase yaşlı Soğukçam Formasyonu (JKs)
• Üst Kretase yaşlı Başovacık Formasyonu (Kb)
• Üst Kretase-Paleosen yaşlı Ödemiş Formasyonu (KTö)
• Tersiyer yaşlı Hançili Formasyonu (Tmh)
• Tersiyer yaşlı Tekke ve Özlü Volkanitleri (Tmt, Tpö)
• Üst Pliyosen yaşlı Ilgaz Formasyonu (Tpı)
• Kuvaterner yaşlı traverten, yamaç molozu ve alüvyon (Qtr, Qym, Qal)

Bu çok katmanlı stratigrafik yapı, bölgenin jeotermal potansiyelini araştırmak için elverişli bir zemin sunuyor. Proje kapsamında jeotermal rezervuar birimi olarak Jura-Kretase yaşlı Soğukçam Formasyonu hedefleniyor. Bu formasyon, kırıklı-çatlaklı yapısı ve geçirgenliğiyle sıcak su dolaşımı açısından uygun koşullar sağlıyor.

Çevresel Önlemler ve Su Kullanımı

Sondaj alanına ulaşımda mevcut yollar öncelikli olarak değerlendirilecek, ihtiyaç duyulması hâlinde arazinin durumuna göre yeni yollar açılacak. Sondaj öncesi üst toprak sıyrılıp ayrı olarak depolanacak ve çalışma sonunda rehabilitasyon amacıyla yeniden serilecek. Sondaj süresince çevreye etkilerin en aza indirilmesi amacıyla su bazlı sondaj çamuru (doğal bentonit kil) kullanılacak.

Projede toplamda yaklaşık 1600 m³ su kullanımı planlanıyor. Bu miktarın;

• 540 m³’ü personel ihtiyacı,
• 45 m³’ü yol açma ve toz kontrolü,
• 975 m³’ü sondaj faaliyetleri için ayrılacak.

Sirkülasyon sıvıları, çelik tanklarda saklanacak ve çevreye deşarj edilmeyecek. Kullanım ömrünü tamamlayan sondaj çamuru, geçirimsiz havuzlarda depolanacak ve lisanslı firmalar aracılığıyla bertaraf edilecek.

Afet Riski ve Hassas Alanlar Yok

Proje sahasında çığ, heyelan, kaya düşmesi gibi doğal afet riskleri bulunmazken; deprem etkisine doğrudan maruz kalmayacak şekilde ekipman ve konteyner yerleşimi planlandı. Ayrıca çalışma alanı çevresinde yerleşim merkezi, okul, hastane gibi hassas yapılar da bulunmuyor. En yakın yerleşim birimi Yeşilöz Köyü’ne yaklaşık 1200 metre, en yakın meskûn alana ise yaklaşık 150 metre mesafededir.

Tüm çalışmalar, 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu, 2872 sayılı Çevre Kanunu, 2012/15 sayılı Genelge ve ilgili diğer çevresel düzenlemelere uygun olarak yürütülecek. Oluşacak atıkların bertarafı ise Atık Yönetimi Yönetmeliği esaslarına göre yapılacak.

ÇED süreci devam eden proje, hem jeotermal potansiyelin ortaya çıkarılması hem de yerel kalkınmaya katkı sağlanması amacıyla planlanıyor. Projenin, bölge ekonomisine katkı sağlaması ve yerel istihdam oluşturması bekleniyor. MTA, çalışma süresince gerekli olan malzeme, ekipman ve hizmetleri mümkün olduğunca sondaj sahasına yakın bölgelerde faaliyet gösteren firmalardan temin etmeyi hedefliyor.